روان شناسی کودکان پیش دبستانی
با توجه به تاثیر پررنگ دوران پیش از دبستان در پیشرفت تفکر کودکان و موفقیت های بعدی تحصیلی و ورود کودکان در مرحله پیش دبستانی به یک محیط جدید و دور از خانواده، روان شناسی کودکان پیش دبستانی برای آماده سازی کودکان جهت ورود به محیط و شرایطی جدید از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این محیط جدید، کودکان با فضای بزرگ‌تری آشنا می‌شوند، با افرادی غیر از افراد خانواده ارتباط می‌گیرند و کسانی غیر از والدین از آن ها مراقبت می‌کنند. کودکان در این محیط با هم سن و سال‌های خود آشنا می‌شوند، با آن ها در یک کلاس می‌نشینند و با هم یک کار گروهی را انجام می‌دهند.
این محیط جدید، تازگی و تفاوت زیادی برای آن‌ها دارد. نوع رفتار و واکنش کودکان در این محیط جدید مشابه هم نیست و تفاوت دارد. برخی از این کودکان در محیط جدید خود را وفق داده و با هم سن های خود ارتباط برقرار می‌کنند. این در حالی است که برخی دیگر گوشه گیری می‌کنند یا برخی دچار استرس می‌شوند و بعضی از آن ها به رقابت با سایرین می‌پردازند. روان شناسی کودکان پیش دبستانی ضمن آماده سازی و سازگاری کودکان با محیط جدید در رشد تفکر، کشف استعدادها و توانایی‌ها، محدودیت ها و امکانات کودکان کمک بزرگی برای والدین است که می‌تواند منجر به بهبود تحصیلی، ثبات عاطفی و شخصیتی برای آینده آن‌ها باشد.
روان شناسی کودکان پیش دبستانی
خصوصیات کودکان پیش از دبستان
از خصوصیات جسمانی کودکان پیش دبستانی می‌توان به مواردی مانند: جنب و جوش زیاد، انرژی فراوان، عادت به استفاده از یک دست (90 درصد راست دست هستند )، عدم توانایی برای نشستن ساکت و آرام به مدت طولانی و… اشاره کرد.
از خصوصیات اجتماعی کودکان پیش دبستانی می‌توان مواردی مانند داشتن یک یا دو دوست نزدیک و تغییر به سرعت دوستی‌ها ، داشتن گروه‌های باز کوچک، علاقه به بازی‌های نمایشی، تاثیر از برنامه‌های تلویزیونی و… را عنوان کرد.
از خصوصیات عاطفی کودکان پیش دبستانی می‌توان به ابراز آشکار عواطف، تخیل فعال، لکنت زبان، ترس‌های زیاد و حسادت اشاره کرد .
یکی از مشکلات بیشتر کودکان لج بازی است. لج بازی کودکان معمولا از سنین 3 سالگی شروع می‌شود. در این دوران کودکان برای اثبات موجودیت خود و حفظ استقلال در مقابل خواست و نظر والدین مخالفت می‌کنند. در صورتی که این روند لج بازی ادامه پیدا کند و به درستی رفتار نشود، می‌تواند برای آینده آن ها مشکلاتی ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: پرخاشگری در کودکان
ویژگیهای تفکر کودک پیش از دبستان
اکثر والدین به نحوه و رشد تفکر کودکان پیش دبستان توجهی ندارند. با این وجود محققان به وجود رابطه‌ای بین تفکر و گفتار اشاره می‌کنند. جهت آشنایی والدین با تفکرات کودکان در زیر به بخش کوچکی از تفکرات کودکان اشاره می‌شود.
تفکر تخیلی
کودکان در سنین 5 تا 7 سالگی تفکر تخیلی بالایی دارند و می‌توانند در مورد موضوعی بدون حضور مستقیم خود توضیح دهند و راجع به آن خیال پردازی کنند.
تفکر سحر آمیز
کودکان در این سن فکر می‌کنند آرزوها و احساسات آن‌ها بر اتفاقات اطراف شان تاثیر می‌گذارد. به طور مثال، اگر خواهر او مریض باشد، کودک علت مریضی او را می‌تواند به تصور خود مبنی بر این که با خواهرش دعوا کرده و در آن لحظه فکر کرده خواهرش نباشد نسبت دهد. این تفکرات غیرمنطقی می‌توانند منجر به حس گناه و اضطراب در کودک شوند. پس لازم است جهت جلوگیری از ایجاد احساس گناه ضمن آشنایی با نحوه تفکر کودک با او صحبت کنید و علت مسائل را برای او توضیح دهید.
تفکرخود محوری
کودکان در سنین زیر 5 سال تفکر خود محور دارند. در تفکر خود محور کودک نمیتواند خود را از بیرون ببیند یا نمیتواند شرایطی را که نیاز به جدا شدن از خود و درک موقعیت دیگران باشد را بفهمد. کودک در این سنین خود را در مرکز دنیا می‌بینند و دنیا را از زوایه خود می‌بیند. برای همین اگر به او گفته شود آرام تر بازی کند تا برادر او درس بخواند، وی قادر نیست خود را به جای برادرش بگذارد و موقعیت برادرش را درک کند و به خاطر او آرام تر بازی کند. زیرا توانایی شناختی لازم برای این کار را پیدا نکرده است.
زنده پنداری
کودک در سنین پیش دبستانی ، ویژگیهای انسانی را به اشیای بی جان نسبت می‌‌دهد . بنابراین زمانی که در هنگام دویدن، یا بازی کردن با میز برخورد می‌‌کند و به زمین می‌‌خورد، ممکن است بگوید این میز است که عمداً باعث زمین خوردن وی شده است.
درک زمان
کودک پیش دبستانی نمیتواند طول مدت زمان را دقیقاً درک کند. وی زمان را در ارتباط با برنامه روزانه خودش درک می‌‌کند، بنابراین وقتی می‌‌خواهید زمان انجام کاری را به او یادآوری کنید. لازم است آن را در رابطه با کارهای روزانه بیان کنید. مثلاً برای اینکه به کودک نشان دهید 20 روز دیگر به مسافرت خواهید رفت، می‌‌توانید از یک تقویم بزرگ استفاده کنید و گذشت هر روز را با یک علامت مشخص کنید و به او نشان دهید.